Phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng chính sách hỗ trợ
Nghị quyết số 10/2025/NQ-HĐND nhấn mạnh việc hỗ trợ không chỉ là trách nhiệm của chính quyền địa phương mà còn là biện pháp cụ thể để thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững nghề cá, bảo vệ nguồn lợi thủy sản và ổn định đời sống cộng đồng ngư dân trên địa bàn rộng lớn sau sáp nhập. Nghị quyết quy định rõ phạm vi điều chỉnh, tập trung vào việc hỗ trợ ổn định đời sống đối với gia đình và cá nhân có tàu cá không đủ điều kiện tham gia khai thác thủy sản, cụ thể là tàu cá không đáp ứng một hoặc một số điều kiện về đăng ký, đăng kiểm, cấp phép khai thác thủy sản hoặc hoạt động không khai thác tại nghề sở với nghề được ghi trong Giấy phép khai thác thủy sản trên địa bàn tỉnh Gia Lai. Phạm vi này được áp dụng thống nhất trên toàn tỉnh sau sáp nhập, bao gồm cả các vùng ven biển như Quy Nhơn, Phù Mỹ và các khu vực nội địa có hoạt động nuôi trồng thủy sản. Đối tượng áp dụng được chia thành hai nhóm chính, đảm bảo tính chính xác và không bỏ sót bất kỳ trường hợp nào. Nhóm đầu tiên là chủ tàu cá và các thành viên của hộ gia đình đang cùng chung sống thực tế trong cùng hộ đăng ký thường trú trên địa bàn tỉnh Gia Lai. Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã xác nhận tình trạng cư trú thực tế của chủ tàu cá không đủ điều kiện tham gia khai thác thủy sản, dựa trên các tiêu chí như hộ khẩu thường trú và thực tế sinh sống. Nhóm thứ hai bao gồm các cơ quan, tổ chức và cá nhân có liên quan đến việc thực hiện chính sách hỗ trợ ổn định đời sống đối với gia đình và cá nhân có tàu cá không đủ điều kiện tham gia khai thác thủy sản trên địa bàn tỉnh. Các cơ quan này bao gồm UBND cấp xã, Sở Nông nghiệp và Môi trường, các ban ngành liên quan. Nghị quyết nhấn mạnh việc hỗ trợ phải dựa trên nguyên tắc công bằng, minh bạch, không trùng lặp với các chính sách khác. Cụ thể, hỗ trợ chỉ áp dụng đối với các tàu cá không đủ điều kiện tham gia khai thác thủy sản trên địa bàn tỉnh. Việc hỗ trợ bảo đảm công khai, công bằng, đúng đối tượng, không trùng lặp. Chủ tàu cá và các thành viên trong hộ gia đình được hưởng hỗ trợ phải chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật về chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, khai thác thủy sản không báo cáo, khai thác thủy sản không theo quy định tại khoản 13, khoản 14 và khoản 15, Điều 3 Nghị định số 26/2019/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Thủy sản, đồng thời cam kết không đưa tàu ra khỏi hoạt động khai thác trong thời gian được hưởng chính sách hỗ trợ. Sau sáp nhập, các huyện ven biển của Bình Định cũ như Hoài Nhơn với hàng trăm tàu cá công suất lớn và các xã nuôi trồng thủy sản nội địa của Gia Lai cũ như Ia Grai được tích hợp vào hệ thống quản lý thống nhất, giúp chính sách tiếp cận nhanh chóng hơn đến ngư dân thực sự gặp khó khăn. Nghị quyết cũng quy định rõ các trường hợp không được hỗ trợ, chẳng hạn như tàu cá đã nhận hỗ trợ từ các chương trình khác hoặc chủ tàu vi phạm nghiêm trọng quy định pháp luật về thủy sản. Điều này nhằm tránh lãng phí ngân sách và đảm bảo hiệu quả sử dụng nguồn lực công trên địa bàn rộng lớn sau sáp nhập hai tỉnh.
Điều kiện và mức hỗ trợ cụ thể cho ngư dân
Để nhận hỗ trợ, nghị quyết quy định ba điều kiện chính mà chủ tàu cá phải đáp ứng. Thứ nhất, hỗ trợ chỉ áp dụng đối với các tàu cá không đủ điều kiện tham gia khai thác thủy sản trên địa bàn tỉnh Gia Lai, nghĩa là tàu không đáp ứng các yêu cầu về giấy tờ pháp lý hoặc điều kiện kỹ thuật theo quy định hiện hành. Thứ hai, việc hỗ trợ bảo đảm công khai, công bằng, đúng đối tượng, không trùng lặp với bất kỳ chính sách hỗ trợ nào khác từ trung ương hoặc địa phương. Thứ ba, chủ tàu cá và các thành viên trong hộ gia đình được hưởng hỗ trợ phải chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật về chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, khai thác thủy sản không báo cáo, khai thác thủy sản không theo quy định tại khoản 13, khoản 14 và khoản 15, Điều 3 Nghị định số 26/2019/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Thủy sản, đồng thời cam kết không đưa tàu ra khỏi hoạt động khai thác trong thời gian được hưởng chính sách hỗ trợ. Việc hỗ trợ ổn định đời sống cho các gia đình và cá nhân có tàu cá không đủ điều kiện tham gia khai thác thủy sản phải gắn liền với công tác quản lý chặt chẽ, đảm bảo không xảy ra tình trạng xây ra tình trạng chủ tàu cá đưa tàu lên bờ nhưng vẫn tiếp tục hoạt động khai thác bất hợp pháp. Về mức hỗ trợ, nghị quyết quy định hai mức cụ thể. Mức thứ nhất là hỗ trợ bằng tiền tương đương với mức 30 kg gạo/người/tháng cho chủ tàu cá và các thành viên trong hộ gia đình, giá gạo theo báo cáo giá thị trường hàng tháng của UBND tỉnh. Mức này áp dụng cho thời gian từ tháng 9 đến hết tháng 12 năm 2025, nhằm hỗ trợ ngay lập tức cho ngư dân. Mức thứ hai là hỗ trợ mỗi hộ chủ tàu cá 3.000.000 đồng/tàu/tháng, cũng áp dụng trong cùng khoảng thời gian từ tháng 9 – 12/2025. Các mức hỗ trợ này được tính toán dựa trên nhu cầu sinh hoạt cơ bản của ngư dân, đặc biệt ở các vùng ven biển với chi phí sinh hoạt cao hơn do lạm phát và biến động giá cả hải sản. UBND tỉnh Gia Lai sẽ công bố báo cáo giá thị trường hàng tháng để điều chỉnh mức hỗ trợ bằng gạo, đảm bảo tính linh hoạt. Ngư dân ở các xã có nhiều tàu cá công suất dưới 90 CV thường gặp khó khăn về đăng kiểm, sẽ được ưu tiên xác minh nhanh chóng. Tương tự, các hộ nuôi cá lồng trên sông Sê San cũng được xem xét nếu tàu cá của họ không đủ điều kiện khai thác thương mại. Nghị quyết nhấn mạnh rằng hỗ trợ chỉ kéo dài đến hết năm 2025, khuyến khích ngư dân chuyển đổi sang các nghề khác như nuôi trồng thủy sản nội địa hoặc du lịch sinh thái, phù hợp với địa bàn cao nguyên sau sáp nhập.
Nguồn kinh phí, tổ chức thực hiện và hiệu lực thi hành
Nguồn kinh phí thực hiện chính sách được lấy từ ngân sách tỉnh và các nguồn vốn hợp pháp khác theo quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước. Cụ thể, UBND tỉnh sẽ lập dự toán chi tiết, trình HĐND tỉnh phê duyệt trong các kỳ họp tiếp theo. Về tổ chức thực hiện, UBND tỉnh có trách nhiệm hướng dẫn, tổ chức triển khai thực hiện Nghị quyết này. Các cơ quan như Sở Nông nghiệp và Môi trường, Chi cục, UBND các xã phường thuộc tỉnh sẽ phối hợp chặt chẽ. Thường trực HĐND tỉnh, các Ban HĐND tỉnh, Tổ đại biểu HĐND tỉnh và đại biểu HĐND tỉnh trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, giám sát việc thực hiện Nghị quyết này. Các sở, ban, ngành đoàn thể cấp tỉnh, UBND các huyện, thành phố thuộc tỉnh Gia Lai cũng tham gia tuyên truyền, hướng dẫn và giám sát. Đặc biệt, Trưởng thôn có nhiệm vụ phối hợp với UBND cấp xã xác nhận tình trạng cư trú thực tế của chủ tàu cá. Sau sáp nhập, hệ thống hành chính được tinh gọn, với các chi cục thủy sản từ Bình Định cũ được tích hợp vào Sở Nông nghiệp và Môi trường Gia Lai, giúp quá trình xác minh và chi trả hỗ trợ diễn ra nhanh chóng hơn. Nghị quyết có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 9 năm 2025, áp dụng hồi tố để hỗ trợ ngư dân từ thời điểm sáp nhập. Các nội dung liên quan như mẫu đơn xin hỗ trợ, quy trình xác minh sẽ được UBND tỉnh ban hành hướng dẫn chi tiết trong vòng 30 ngày kể từ ngày nghị quyết có hiệu lực.
Gia Lai là tỉnh ven biển với đội tàu cá lớn, thường xuyên gặp vấn đề về tàu cá không đủ điều kiện do quy định nghiêm ngặt của Luật Thủy sản 2017 và các nghị định liên quan. Chính sách này giúp ổn định đời sống cho hàng nghìn hộ gia đình, giảm thiểu rủi ro khai thác bất hợp pháp, đồng thời khuyến khích đầu tư vào nuôi trồng bền vững. Với mức hỗ trợ cụ thể và nguồn kinh phí rõ ràng, nghị quyết thể hiện sự quan tâm của chính quyền tỉnh Gia Lai đối với cộng đồng ngư dân, góp phần xây dựng tỉnh mới mạnh mẽ hơn về kinh tế thủy sản. Trong dài hạn, chính sách sẽ được đánh giá để mở rộng hoặc điều chỉnh, dựa trên báo cáo thực tế từ các địa phương như Quy Nhơn hay Pleiku. Nghị quyết cũng gửi thông điệp về trách nhiệm bảo vệ nguồn lợi thủy sản quốc gia, phù hợp với cam kết quốc tế của Việt Nam về chống khai thác IUU.
Hải Đăng